Zabawy sensoryczne wspierające rozwój mowy

Badania pokazują związek między zaburzeniami integracji sensorycznej i  zaburzeniami ruchowymi, a w szerszym ujęciu z rozwojem językowym dzieci. Między  innymi zwraca się uwagę na planowanie ruchów w obrębie całego ciała, co  również przekłada się na umiejętność planowania ruchów w obrębie aparatu artykulacyjnego. W związku z tym stymulacje mające na celu poprawę sprawności sensorycznej mają wpływa na rozwój motoryki aparatu artykulacyjnego oraz ułatwiają przechodzenie między poszczególnymi układami aparatu artykulacyjnego podczas realizacji kolejnych głosek w obrębie jednego słowa.

Jak wskazują obserwacje gabinetowe, liczną grupę dzieci z zaburzeniami w zakresie integracji sensorycznej stanowią dzieci z wybiórczością pokarmową, które prezentują różnego rodzaju nadwrażliwości w obrębie jamy ustnej np. nadwrażliwość smakową, nadwrażliwość termiczną, nadwrażliwość dotykową na określone faktur, a także nadwrażliwość węchową. Jeżeli dostrzegamy, że dziecko ma kłopot z odbieraniem bodźców dotykowych w obrębie dłoni czy stóp, warto jest wprowadzić stymulację w postaci masaży różnymi fakturami, dociskanie oraz stymulację w postaci zabaw sensorycznych, które stwarzają sytuację do tego, aby dziecko dotykało różnych faktur i konsystencji.

Do wszelkich faktur przyzwyczajamy dziecko stopniowo i nigdy nie zmuszamy do  dotykania tego, co jest dla niego awersyjne. Najlepiej wprowadzać zabawy, dodając takie elementy, z którymi dziecko będzie mogło się oswajać lub początkowo jedynie obserwować zabawę. W dalszej części artykułu przedstawię kilka zabaw wspierających rozwój mowy z wykorzystaniem piasku dynamicznego, które jednocześnie będą wspierały rozwój mowy i rozwój sensoryczny dziecka.

Jakie zabawy sensoryczne wybrać dla swojego dziecka?

MEMO SENSORYCZNE

Czego potrzebujemy: piasku dynamicznego TUBAN, pary małych figurek/naklejek/guzików

Przygotowanie:  piasek dynamiczny wsypujemy do dużego pojemnika i ukrywamy w nich elementy.

Przebieg ćwiczenia: Bawimy się masą, badając jej konsystencję i stopniowo wyszukujemy w  niej ukrytych elementów. Kiedy dziecko odnajduje element nazywamy go, naśladujemy dźwięki, które się z nim kojarzą i sprawdzamy, czy mamy już coś takiego, czy mamy parę. Kiedy  mamy parę wykonujemy ćwiczenie aparatu artykulacyjnego (np. krowa – naśladujemy żucie kręcąc bródką, małpa – naśladujemy UU-AA, koń – klaskamy). Ćwiczymy przy tym użycie liczby mnogiej. Możemy też przeliczać elementy, porównywać zbiory, określać ich cechy np.  mały/duży, nazywać kolory. Na koniec zabawy prosimy, aby  dziecko podawało nam  elementy wg cechy lub wszystkie elementy „zagrzebujemy” w piasku.

Główne cele terapeutyczne: stymulacja sensoryczna, ćwiczenia motoryki małej, ćwiczenia zasobu słownictwa czynnego i biernego (w tym przymiotniki), ćwiczenia fleksji rzeczownika, ćwiczenia aparatu artykulacyjnego.

FOREMKI I PIASEK DYNAMICZNY

Czego potrzebujemy: piasku dynamicznego TUBAN Farma, foremki do piasku, akcesoria do zabawy w  piasku, duży pojemnik/taca.

Przygotowanie: do pojemnika/na tacę wysypujemy piasek dynamiczny.

Przebieg ćwiczenia:  do pojemnika z przygotowanym piaskiem wkładamy przybory i foremki. Bawimy się tak, jak w piaskownicy. Robimy babki, kopiemy łopatką, grabimy, formujemy kule w dłoniach itp. Foremki możemy dostosować do aktualnie ćwiczonych słów/wyrażeń dźwiękonaśladowczych. W piasku możemy też ukrywać małe przedmioty, muszelki, zalaminowane karty itp. (których dziecko będzie szukało).

Główne cele terapeutyczne: motywacja do nazywania i komunikacji funkcjonalnej, ćwiczenia zasobu słownictwa czynnego i biernego, stymulacja sensoryczna, ćwiczenia motoryki małej.

SENSORYCZNA PLAŻA Z MUSZELKAMI

Czego potrzebujemy: piasku dynamicznego TUBAN, muszli, flamastra suchościeralnego, dużego pojemnika/tacy.

Przygotowanie: piasek wykładamy do pojemnika. Na muszlach zapisujemy samogłoski/litery/sylaby/wyrazy.

Przebieg ćwiczenia: dziecko wyjmuje z piasku muszle i powtarza to, co na nich zapisane lub    odczytuje to samodzielnie (zależnie od tego, co aktualnie ćwiczymy). Zabawa w piasku sprzyja także wprowadzaniu słownictwa typu: kopie, kopu, kop, piasek, sypie, baba, babka. Z  piasku możemy formować babeczki/ciasteczka/inny pokarm i bawić się w przygotowanie jedzenia. Ćwiczymy wówczas słownictwo: mniam, mniami, pycha, am, je, jem, jeść, mmm itp.

Główne cele terapeutyczne: motywacja do nazywania i komunikacji funkcjonalnej, ćwiczenia zasobu słownictwa czynnego i biernego, ćwiczenia motoryki małej, stymulacja sensoryczna dłoni.

ZABAWY SENSORYCZNE – UKŁADANKA INACZEJ

Czego potrzebujemy: piasku dynamicznego TUBAN, elementów układanki, dużego pojemnika/tacy.

Przygotowanie: piasek wykładamy do pojemnika i odbijamy na nim elementy drewnianej układanki.

Przebieg ćwiczenia: prezentujemy dziecku elementy układanki, nazywamy je, naśladujemy dźwięki lub ruchy motoryki dużej, które nam się z nimi kojarzą. Następnie prosimy, aby dziecko dopasowało te elementy do ich „odcisku” w piasku. Kiedy dziecku się udaje, zadajemy dodatkowe pytania typu: „kogo dopasowałeś?”, „kogo jeszcze nie ma?”, „kogo potrzebujesz?” – tak, aby dodatkowo ćwiczyć fleksję rzeczownika. Po dopasowaniu wszystkich elementów, możemy prosić dziecko, aby podawało nam elementy układanki na podstawie naszego opisu/zagadki lub podawało te elementy w określonej kolejności (ćwiczymy wówczas pamięć słuchową i koncentrację).

Główne cele terapeutyczne: motywacja do nazywania i komunikacji funkcjonalnej, ćwiczenia zasobu słownictwa czynnego i biernego, ćwiczenia motoryki małej, stymulacja sensoryczna dłoni, ćwiczenia pamięci słuchowej i koncentracji uwagi.

Zabawki TUBAN są przebadane i bezpieczne dla dzieci, wolne od mikroplastiku. Otrzymują nagrody i wyróżnienia na polskich i zagranicznych targach.

Autorem wpisu zabawy sensoryczne jest:

mgr Sylwia Armijak – logopeda, neurologopeda, terapeuta miofunkcjonalny, pedagog